Panik Atak

Panik atak sırasında kişi, anksiyetenin yanı sıra birtakım zihinsel ve fiziksel semptomlar ile karşılaşır. Bu belirtiler belirgin bir neden olmaksızın hızlı bir şekilde belirebilir. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen panik atağın belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

-Aklını kaybetmek veya ölümle ilgili sık sık düşünmek

-göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma hissi

-karın ağrısı

-kaslarda gerginlik

-mide bulantısı

-baş dönmesi, baş ağrısı

-karıncalanma ve uyuşma hissi

-terleme, ateş basması

-üşüme, titreme

-nefes darlığı, boğulma hissi

-kontrolünü kaybetme hissi

-bulanık görme

-ağız kuruluğu

-ani tuvalet ihtiyacı

-diyare (ishal)

-kulak çınlaması

-derealizasyon (gerçeklik dışı hissetmek) ya da depersonalizasyon (bedeninden ayrılmış gibi hissetmek)

-ölüm korkusu

PANİK ATAK NEDEN OLUR?

Panik atak, birçok psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi çeşitli sebeplere bağlı olarak gelişebilir. Genetik faktörler, strese duyarlı olmak, yakın zamanda ya da geçmişte yaşanan travmatik olaylar, kötü deneyimler, bu gibi durumları yaşamış bir aile üyesinin/tanıdığın olması, olumsuz duygu ve düşüncelere yatkınlık, sigara, kafein ve uyuşturucu madde kullanımı panik atak riskini artıran etkenler arasında yer alır. Çoğu zaman stres yaratan olaylar panik atağı tetikler. Bunlar önemli yaşamsal olaylar olabilir.

Biyolojik yönden bakıldığında ise panik atak, beynimizde nöron adı verilen sinir hücreleri tarafından salgılanan bazı beyin hormonlarının anormal işleyişi sonucu ortaya çıkar. Ortalama bir insanın yaşamı süresince panik atak geçirme ihtimali yaklaşık olarak % 10’dur. Birinci derece akrabasında (anne baba, kardeş ya da çocuğu) panik atak olan kişilerde ise bu olasılık % 15’lere çıkabilir.

PANİK ATAK TANISI NASIL KONULUR?

Panik atak pek çok tıbbi hastalığa benzeyebilir. Belirli kriterlere dayalı değerlendirmeden sonra alanında uzman bir psikiyatrist ve psikolog ekibi tarafından tanı konulabilir.  Bu noktada danışanın öyküsünü dikkatle dinlemek çok önemlidir. Belirtilerin başka bir durumdan kaynaklanmadığından emin olmak gerekir. Atakların sıklığı, atak sırasında neler hissedildiği ve bu durumun kişinin hayatını ne derecede etkilediği de göz ardı edilmemelidir.

PANİK ATAK TEDAVİSİ

Panik atak tedavisinde kullanılan birden fazla yöntem vardır. Temel tedavi yaklaşımında hem farmakolojik (ilaç) tedavi yöntemlerine hem de psikoterapi uygulamalarına başvurulur. İki yöntemin de birbirine üstünlükleri yoktur ancak kalıcı çözüm ve yaşam kalitesini artırmak için psikoterapi almak gereklidir. Bu süreçte önemli olan başvuran kişiyi önce doğru şekilde değerlendirmek ve ona hangi yöntemin daha faydalı olacağını tespit etmektir. Bazen iki yöntem beraber olacak şekilde tedavi planlanır. Bu şekilde daha hızlı sonuç alındığı düşünülmektedir. Bazı danışanlar ilaç tedavisi almak istemeyebilir, burada kişinin hangi tedavi yöntemini istediği dikkate alınır. Psikoterapi almak ilaç tedavisinin alternatifi değildir, psikoterapi hizmeti; yaşanılan psikolojik problemlerin kökenine yönelik çözümler sunmayı hedefler.

Tedavi amacı danışanın maksimum düzeyde fayda almasını sağlamaktır.

Başvurulan psikoterapi yöntemlerinden en yaygını bilişsel davranışçı psikoterapidir.

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi yönteminde iki temel amaç vardır:

1. Temelde oldukça zararsız olan panik atak belirtileri hakkında hastaların yanlış bilgi ve inançlarını düzeltmek ve hastalara bu belirtilerle korkmadan nasıl baş edeceklerini öğretmek, yani bir başka deyişle psikolojik eğitim vermek.
2. Panik ataklardan dolayı kaçındığınız yer ve durumları kademeli olarak, uzman eşliğinde veya profesyonel yöntemlerle deneyimleterek normalleştirmek. Yani danışanın bağımsızlaşmasını, duygu ve düşüncelerini yönetebilir hale gelmesini sağlamaktır.

Bu amaçlar anlaşıldıktan sonra danışan panik atak sırasında kendisini daha rahat hissedebilir. Başarılı bir BDT sonrasında danışanlar daha önce bulunmadıkları ortamlar ve yapmaktan çekindikleri davranışlar konusunda daha güvende hissedebilirler.

Psikoterapi teknikleri ile tedaviden olumlu sonuç alınması hem çaba hem de vakit gerektiren bir süreçtir. Genelde kişiler birkaç hafta içerisinde panik atak ile ilgili belirtilerinin azaldıklarını fark ederler ve yaklaşık olarak birkaç aylık bir terapi süreci sonunda bu belirtilerde belirgin bir düşüş gerçekleşebilir. Danışanların, tekrarlayan atakların önüne geçmek ve kontrol altına alabilmek için terapi planına ve sürece sadık kalması ve sabırla beklemesi önemli bir konudur. Panik atak sık tekrarlayan bir sendrom olduğundan danışanların panik ataksız geçirdiği sürelerde ilaç tedavisini ya da psikoterapiyi psikiyatristine ya da psikoloğuna danışmadan bırakmamaları gerekmektedir.

Psikiyatri doktorunuz belirlediği ilaca minimum bir dozla başlamanızı tavsiye eder ve düzenli kontrollerle dozu gerektiğinde artırarak, panik atakların önüne geçer. İlaç tedavileri kişinin birincil bedensel belirtilerini ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Aynı zamanda panik atakları tetikleyen stres faktörlerinin ve günlük olayların çalışılması, ileride yeniden birikim ile çıkabilecek panik bozukluğun önüne geçilmesini sağlayacaktır. Bu yüzden ilaç kullanılsa dahi Bilişsel Davranışçı Terapinin uygulanması gereklidir.

PANİK ATAK TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Panik atak erken dönemde saptanıp tedavi edilmezse, danışan üzerindeki etkileri ilerler ve bu durum panik bozukluğa dönüşebilir, ayrıca sosyal bozuklukla başlayıp tamamen dış dünyayla yüzleşmemeye kadar varabilir. Kişinin yaşam kalitesi büyük ölçüde azalır ve hayattan zevk alamaz hale gelir, kendini hasta olarak görür, sosyal yaşantısı azalır veya yok olur. İlerleyen dönemlerde çaresizlik ve umutsuzluk sonucu depresyona sebep olabileceği gibi mevcut depresif belirtileri artırarak dikkat eksikliği, unutkanlık, uykusuzluk, yorgunluk, hatta bazı zamanlar ölüm düşünceleri gibi belirtilere de sebep olur.