Stres
Stres
Zamana karşı yarış, ilişkilerdeki gerilimler, mali sıkıntılar ve günlük itiş kakış… Günlük yaşamlarımız bizden birçok şey talep ediyor. Hepimiz stres altındayız, bu da beden ve psikolojik sağlığımızı etkiliyor. Stres sizi nasıl etkiliyor? Kendinizi endişeli mi hissediyorsunuz? Migren ağrıları mı çekiyorsunuz?
Stres bedensel problemler yaratabileceği gibi, aşırı ve travma yaratıcı strese maruz kalmak her açıdan sağlıklı görünen insanların başa çıkma kaynaklarını tüketerek travma sonrası stres bozukluğu(TSSB) gibi sıkıntılara yol açabilir.
Stres Nedir?
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
Kişinin aşırı travmatik bir stresle karşılaşmasından, yaşamasından ya da duymasından sonra ortaya çıkan bir tablodur. Kişi bu yaşantı karşısında korku ve çaresizlikle tepki verir, aynı olayı sürekli olarak yeniden yaşar ve travmayı hatırlamaktan kaçınmaya çalışır. Örneğin; çok ağır bir trafik kazası geçirdikten sonra kişi olayı sanki o anı yaşıyor gibi hisseder ancak hatırlamaktan kaçınır. Bu belirtiler en az bir ay devam ederse ve kişinin günlük yaşantısını olumsuz yönde etkileyen bir kaçınma hali almaya başlarsa travma sonrası stres bozukluğundan söz edilebilir.
Kadınlarda erkeklere kıyasla daha fazla görülür, özellikle de genç erişkenlerde daha yaygındır. Tarihsel olarak erkeklerdeki travma şekli en fazla savaşlarla ilgili kadınlarda ise tecavüzle ilgilidir.
Akut Stres Bozukluğu (ASB)
TSSB ve ASB’nun nedenleri nelerdir?
- Stres yaratan durum
Stres yaratan durum hem akut stres bozukluğunun hem de travma sonrası stres bozukluğunun nedenlerinden biridir. Ancak her stres yaratan durumu yaşayan kişi bu bozukluklara sahip olmaz. Kişide önceden var olan biyolojik ve psikososyal etkenler ile travmadan önce ve sonra gelen olaylar da bu iki bozukluğun ortaya çıkmasında etkendir.
- Biyolojik etkenler
Yapılan çalışmalar göstermektedir ki travma sonrası stres bozukluğu saptanan kişilerde beyindeki bazı nörotransmiterler farklı çalışmaktadır. Bunların başında hipotalamus-hipofiz-adrenalin arasındaki aktivite ve noradrenalin salgısındaki değişiklikler gelmektedir.
- Psikodinamik etkenler
Psikanalitik modele göre önceden çocuklukta yaşanmış ve çözülmemiş bir olay daha ileri yaşlarda yaşanan travmatik bir olaya tepkiyi tetiklemektedir. Çocukluk çağındaki travmanın yeniden canlanması baskılama, inkar ve reaksiyon geliştirme gibi savunma mekanizmalarının kullanılmasıyla sonuçlanır.
- Bilişsel-davranışsal etkenler:
Bilişsel model, bu bozukluktan etkilenen insanların bozukluğu ortaya çıkaran travmayı işleyelemediklerini ve rasyonalize edemediklerini ileri sürmektedir. Bu kişiler stresi yaşamaya devam ederler ve kaçınma tekniklerine başvurarak olayı tekrar yaşamaktan kaçınmaya çalışırlar.
Davranışsal modele göre travma klasik koşullanma vasıtasıyla koşullu bir uyaranla (örneğin olay anında ortamdaki koku, ses, renkler, vs.) eşleşmiştir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
- Kişi ağır bir travma yaşamış veya tanık olmuştur
- Kişi aşırı korku, çaresizlik ya da dehşet yaşamıştır
- Travmaya eşlik etmiş olan uyaranlardan sürekli kaçınma ve genel tepki gösterme düzeyinde azalma
- Artmış uyarılmışlık belirtilerinin sürekli olması
- Travmatik olayın sürekli yaşanması
- Olayı sık sık rüyada görme
- Olayı çağrıştıran uyaranlarla karşılaşınca sıkıntı duyma
- Travmayla ilgili konuşmaktan kaçınma
- Travmayla ilgili yerlerden kişilerden kaçma
- Travmanın önemli bir yönünü anımsayamama
- İnsanlardan uzaklaşma
- Bir geleceği kalmadığı duygusunu yaşama
- Uyku zorluğu
- Öfke patlamaları
- Konsantrasyon eksikliği
- Aşırı irkilme tepkisi
- 1 aydan fazla sürmesi
- Sosyal hayatın etkilenmesi örneğin ise gidememe
Akut Stres Bozukluğu Belirtileri
- Kişi ağır bir travma yaşamış veya tanık olmuştur.
- Kişi aşırı korku, çaresizlik ya da dehşet yaşamıştır
- Hissizlik, dalgınlık, duygusuzluk
- Çevreyle ilgili farkındalıkta azalma
- Gerçeklikten uzaklaşma
- Travmayla ilgili önemli anların hatırlanamaması
- Travmatik olayı yeniden yaşama (rüyalar, düşünceler, illüzyonlar, vs)
- Travmaları hatırlatan uyaranlardan kaçma
- Belirgin anksiyete
- Sosyal hayatın etkilenmesi örneğin ise gidememe
- En az 2 gün en fazla 4 hafta sürer ve olaydan sonraki 4 hafta içinde ortaya çıkar.
Terapinin Faydaları
- Psikolojik sıkıntılarınızı sonlandırırsınız.
- Kendi kendinizin terapisti olursunuz.
- Yaşam kaliteniz artar.
- Bakış açınız faydalı yönde değişir.
- Kendinize vakit ayırıp, dinlenirsiniz.
- Sağlıklı ilişkiler kurmaya başlarsınız.
Benzer sorunlar yaşıyorsanız lütfen benimle iletişime geçin
0 534 210 90 05