Kişilik testinin ne olduğuna geçmeden önce kişilik kavramına değinmemiz gerekir. Kişilik, bireyin çocukluğundan itibaren gelişen çeşitli unsurları içerisinde barındıran karmaşık bir yapıdır. Kişilik gelişiminde genetik, sosyal ve çevresel birçok faktör etkin rol oynar. Kişilik yalnızca tek bir etkene bağlı olarak oluşmaz. Bu nedenle kişiliği ölçmek için geliştirilen kişilik testlerinin bu zengin ve karmaşık yapıyı doğru analiz edebilecek şekilde yeterli ve doğru olması gerekmektedir.
İnsanların kişisel özelliklerini ve yapılarını ölçmeyi ve değerlendirmeyi amaçlayan kişilik testleri, objektif ve projektif testler olarak ikiye ayrılırlar. Günümüzde en sık kullanılan kişilik testleri objektif testlerdir. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri-2 (MMPI 2), 16PF Kişilik Envanteri, Beck Depresyon Ölçeği Objektif testler arasında en çok tercih edilen testlerdendir. Rorschach Mürekkep Testi, Tematik Algı Testi (TAT) ve İnsan Çizim Testleri ise en çok tercih edilen projektif testler arasındadır.
Objektif Testler
Kişilik bozukluklarında en çok kullanılan objektif kişilik testi, 566 sorudan oluşan, doğru/yanlış formunda hazırlanmış MMPI 2 testidir. İlk defa 1940’larda geliştirilen test 1989 yılında büyük ölçüde revize edilmiş, en son 2001 yılında yapılan güncellemelerle son halini almıştır.
MMPI 2 testi kişilerin sorulara verdikleri yanıtları pozitif ya da negatif korelasyonlarla ilgili özelliklere bağlayarak paranoya, hipomani, sosyal içedönüklük, maskülenlik/ feminenlik, psikopatoloji gibi kişilik özelliklerini ölçen bir kişilik testidir. MMPI 2 testinin alanında uzman bir psikolog tarafından yorumlanması test sonucunun güvenilirliği açısından önemlidir.
16 PF testi, kişiliğin 16 temel özelliğini ölçmek için geliştirilmiş bir testtir, bu özellikler;
- Sıcaklık
- Muhakeme
- Duygusal İstikrar
- Baskınlık
- Canlılık
- Kural Bilinci
- Sosyal Cesaret
- Hassaslık
- İhtiyatlılık
- Soyutluk
- Mahremiyet
- Şüphecilik
- Değişime Açıklık
- Özgüven
- Mükemmeliyetçilik
- Gerginlik
olarak sıralabilir. 16 PF kişilik testinde amaç, bireyin kendini daha iyi tanımasını sağlamak ve testi uygulayan psikoloğun danışan ile hangi yaklaşımı kullanarak ilerleyeceği konusunda yardımcı olmaktır.
Projektif Testler
Kişilik testleri arasında en çok bilinen projektif kişilik testi ise Rorschach Mürekkep Testidir. Psikolog, kişiye üzerinde 5 tane siyah-beyaz ve 5 tane renkli mürekkep lekesi olan kartları gösterir ve kişinin gördüğü şekilleri yorumlamasını ister. Böylece kişinin duygusal işleyişi hakkında fikir sahibi olur.
Tematik Algı Testi (TAT)
Üzerinde çeşitli durumlarda olan insanların resimleri bulunan ve 31 karttan oluşan bir projektif kişilik testi olan Tematik Algı Testi, bazı kartlarda sadece objelerin resimlerini içerirken bir tane de boş kart içerir. Psikolog, danışana kartlardan 10 ya da 20 tanesi verir ve kartlarda gördükleriyle ilgili bir hikaye anlatmasını ister. TAT testi puanlama yoluyla anlamlandırılan bir test değildir. Psikolog, kişilerin anlatımları doğrultusunda hayatlarında tekrarlayan olayları yorumlar ve bu şekilde testi uygular. Test içeriğindeki resimlerin belirli ve standart bir “doğru” hikayeleri olmadığı için danışanların anlattığı hikayeler sonucunda bilinçaltlarının yansımaları ya da içsel çalkantıları görülebilir.